Arthur Mol over duurzaam beheren van steeds drukkere zeeën

Waarom is dit een belangrijk thema voor WUR?

‘De zee leek altijd oneindig, maar we zien in deltagebieden een verschuiving naar steeds meer activiteiten op zee. Er was al visserij, maar we zien nu mijnbouw op zee om grondstoffen te delven, olie- en gaswinning, zandwinning, nieuwe windparken, een toenemend aantal containerschepen, de ontwikkeling van getijdenenergie, toerisme, aquacultuur, steeds meer kabels en leidingen en last but not least natuurbescherming op zee. Je kunt rustig stellen dat we te maken krijgen met een competitie over de ruimte op zee. De vraag die we in Wageningen willen beantwoorden is: hoe kunnen we die steeds drukkere zeeën duurzaam inrichten en gebruiken?’

‘Het interessante daarbij is dat de conflicterende belangen op zee nog geen uitgewerkt bestuur hebben. Vaak is onduidelijk wie over een gebied op zee gaat. Je hebt territoriale wateren, maar grote delen van de zee zijn van niemand. Het behoeft niet veel verbeelding om te voorspellen dat de ruimteclaims en conflicten op zee de komende jaren toenemen, want de belangen zijn groot. Hoe kunnen die claims op zee samengaan en hoe kan dat binnen ecologische grenzen? Daar komen veel duurzaamheidsaspecten bij aan bod.’

Hoe werkt WUR aan dit thema?

‘Bij Wageningen Marine Research werken zo’n 200 mensen aan deze vraagstukken, terwijl binnen de andere onderzoekinstituten wordt gewerkt aan bijvoorbeeld zeewierproductie en -verwerking, zilte teelten, en verontreiniging van zeeën en oceanen. Bij de universiteit werkt de Social Sciences Group aan marine governance en economische analyses, terwijl de Animal Sciences Group werkt aan marine ecologie, visserij, aquacultuur en visgenetica. De Environmental Sciences Group bestudeert plastic soep en ontwikkelt modellen van waterverontreiniging, terwijl de Plant Sciences Group werkt aan zilte teelten. We hebben echt veel te bieden, wereldwijd. Het is goed dat we ons diverse mariene onderzoek een keer voor het voetlicht brengen.’

Speelt de nieuwe bacheloropleiding Marine Sciences in Wageningen hier ook op in?

‘We beginnen in september inderdaad met een nieuwe opleiding en dat is de eerste universitaire bachelor-opleiding op het gebied van mariene wetenschap in Nederland. Groningen heeft een specialisatie Marine Biology en Delft heeft een opleiding Marine Technology, dus wij gaan ons niet bezig houden met het ontwerp van energieparken en de constructie van zeedijken. Wel gaan we in deze opleiding in op kustmanagement, visserij en aquacultuur, ruimtelijke ordening, ecologie en natuurbehoud. Dus een combinatie van sociaaleconomische wetenschap, ecologie en life sciences.’

‘Het wordt een Engelstalige bachelor. Er is op dit moment discussie over Engelstalig onderwijs in Nederland, maar in dit geval ligt de Engelse taal erg voor de hand, want de zee is internationaal. Werkgevers die onze studenten Marine Sciences gaan afnemen, zoals ingenieursbureaus en baggeraars, opereren allemaal internationaal. Studenten moeten dus een gevoel krijgen voor de internationale context. Bovendien bereidt deze bachelor onder andere voor op onze Engelstalige masteropleiding Aquaculture and Marine Resource Management. We merkten op de voorlichtingsdagen al dat er veel belangstelling voor is.’

Daarnaast haakt de dies natalis aan bij de oprichting van het Delta Climate Center in Zeeland, zegt Mol. ‘WUR gaat samenwerken met Universiteit Utrecht, Hogeschool Zeeland en andere partijen op het gebied van deltaonderzoek en -onderwijs. We zien de Zeeuwse delta als een living lab, waar allerlei uitdagingen spelen op het gebied van klimaat, zoet en zout water en voedselproductie – denk bijvoorbeeld aan verzilting. Die activiteiten in de delta houden ook verband met zee- en kustmanagement.’

Wat gaat hoofdspreker Beatrice Crona toevoegen aan deze problematiek op de dies?

‘Crona is wetenschappelijk directeur van het Resilience Center in Stockholm en een uitstekende wetenschapper. Ze houdt zich bezig met zee-voedsel, de mondiale afzetketens voor vis en zeevruchten, duurzaamheidsafspraken over dat voedsel, de rol van kleine vissers in die ketens, natuurbescherming op zee en hoe je in internationaal verband duurzame ketens kunt regelen en financieren. Ze stipt dus veel overkoepelende vraagstukken en zee-gebonden sectoren aan, weegt de conflicten op zee en stelt een agenda op hoe we die kwesties systematisch en integraal kunnen aanpakken. Het mooie van Crona is dat ze een natuurwetenschapper is die ook haar sporen heeft verdiend met sociaaleconomisch onderzoek. Daarmee verbindt ze veel disciplines. Ik verwacht een agenda-zettende analyse over de uitdagingen op zee en welke kennis en transities we nodig hebben voor een duurzame toekomst.’