PPS Agroforestry

Teeltcombinaties (mengteelten) presteren economisch en ecologisch in potentie beter dan monoculturen, maar er is nog niet genoeg kennis en ervaring op het specifieke gebied van mengteelten van houtige gewassen met eenjarige akkerbouw- en groentegewassen (de zgn. silvo-arable variant). De onderzoekers van Wageningen University & Research (WUR) willen antwoorden vinden op vragen als: Wat kan agroforestry opleveren aan productie en bodemvruchtbaarheid? Heeft het invloed op weerbaarheid en ziekte- en plaagdruk? Hoe kun je natuur en biodiversiteit integreren in een rendabele bedrijfsvoering? Welke kansen en belemmeringen zijn er voor dit soort combinaties?

Binnen de PPS Agroforestry werken de onderzoekers van WUR aan de volgende projectactiviteiten:

• Kennisinventarisatie, ‘lock ins’ en belemmeringen: Het telen in complexe polycultuur, zoals agroforestry, roept vragen op: wat zijn de mogelijkheden om diverse gewassen (éénjarig en meerjarig) te mengen op een perceel en wat levert dit op aan productie, biodiversiteit, bodemvruchtbaarheid, ziektedruk, klimaatmitigatie en landschapskwaliteit? Wat is er voor nodig om agroforestry technisch en economisch uitvoerbaar te maken? Wat zijn de belemmeringen op gebied van regelgeving, ontwikkeling van geschikte rassen voor agroforestry systemen, technologie & mechanisatie (o.a. oogstmachines, databeheer, ICT-toepassingen)?
• Netwerkvorming, samenwerking en communicatie: In een landelijk lerend praktijknetwerk agroforestry zal een brede groep van stakeholders gezamenlijk optrekken in agroforestry-onderzoek en –ontwikkeling en vindt co-innovatie en co-creatie plaats met partijen als waterbeheerders, natuurbeheerders, partijen uit de (oogst)mechanisatie en ICT, energiebedrijven, boomtelers, fruittelersetc.
• Systeemontwerp: Met een kerngroep van zes akkerbouwers zullen ontwerpscenario’s worden ontwikkeld waarbij uitgegaan wordt van de wensen en doelen van de ondernemers.
• Monitoring, testen en verbeteren: Op het agroforestry proefperceel van WUR bij Open Teelten in Lelystad zal in een integrale systeemaanpak een brede range aan ecosysteemdiensten, o.a. de biodiversiteit, ziekte- en plaagdruk en opbrengst worden gemonitord. Vanaf 2020 zal de monitoring zich uitbreiden op de aan te leggen percelen bij de akkerbouwers uit de kerngroep.
• Modelmatige verkenning klimaateffecten opschaling: Op basis van literatuurgegevens en bestaande en nieuwe gemeten data (2022) wordt verkend/berekend wat de klimaateffecten (koolstofopslag) zijn bij opschaling van de toepassing van agroforestry in Nederland.

Hoe kunnen we robotica inzetten?

Agrotechnologie biedt mogelijkheden om complexe mengteelten zoals agroforestry ook in grootschalige landbouwgebieden toe te passen. Door het inzetten van precisielandbouw, automatisering en robotisering ontstaan mogelijkheden voor het goed beheren van het teeltsysteem, denk bijvoorbeeld aan slimme gerobotiseerde oogstmachines.

Zijn er voorbeelden van Agroforestry in Nederland?

Een voorbeeld van agroforestry is de combinatie van fruitbomen (of andere houtige gewassen zoals notenbomen, wilgen of vruchtstruiken), met eenjarige gewassen. De houtige gewassen kunnen worden geteeld op een relatief ruime afstand tussen de rijen. In die ruimte kan bijvoorbeeld graan, kool of aardappels worden geteeld. Dit teeltsysteem wordt al op kleine schaal toegepast, bijvoorbeeld op het bedrijf Doornik Natuurakkers. Een andere vorm van agroforestry is de combinatie van bomen met vee. Dit wordt al op verschillende bedrijven toegepast, met name in de provincie Noord-Brabant.