Natuurinclusieve melkveehouders planten struweelhagen

Aan extra bomen en struiken hebben Martijn en Ursula rond hun bedrijf geen behoefte, ze zitten al volop in het hout. Hun bedrijf ligt tegen het Natura 2000-gebied Bekendelle aan en hun bedrijf wordt omringd door houtwallen en bosjes. Maar toch had Martijn nog een overhoekje achter zijn kuilvoeropslag die hij wilde laten inplanten, bij het koepad waar de koeien dagelijks langs lopen richting de weides.

Melkveebedrijf Baneman van Gerbert Krukerink ligt in het beekdallandschap van de Berkel. Hier zijn, in tegenstelling tot het kleinschalige coulisselandschap bij Martijn in het Woold, veel landschapselementen verdwenen. Bij Gerbert was meer ruimte voor inplant van struweel. Maar ook Gerbert koos voor locaties waar het hem niet te veel productiegrond kost, langs sloten en tussen bestaande bomen. Ook hier deels gelegen naast koepaden, waar de koeien dagelijks meerdere malen langs lopen.

Natuurlijke apotheek

Voor beide melkveehouders is het belangrijk dat naast biodiversiteit en landschap de struwelen ook een functionele bijdrage in de bedrijfsvoering hebben. De struiken die zijn ingeplant kunnen bijdragen aan diergezondheid. De melkveehouders kozen soorten waarvan bekend is dat ze door vee gegeten worden, zogenaamde voederhagen. Veelal zijn dat inheemse soorten die van nature in ons land voorkomen, zoals els, wilg, haagbeuk of hazelaar. Het blad en de twijgen zijn rijk aan mineralen, spoorelementen en gezonde inhoudsstoffen. Een bekend voorbeeld is de wilg die salicine bevat, een bestanddeel van aspirine. Door ze in te planten langs koepaden werken voederhagen als een natuurlijke apotheek waar het vee dagelijks naar believen van kan vreten op weg naar de weides.

Agroforestry met meerdere functies

Het planten van voederhagen is een vorm van agroforestry, een struweelhaag of een houtwal kan namelijk meerdere functies vervullen. Naast biodiversiteit, landschap en dierwelzijn zijn hagen bijvoorbeeld ook van belang voor het klimaat, denk daarbij aan opslag van CO₂, maar ook invang van fijnstof, ozon en stikstofoxiden en het dempen van sterke temperatuurstijgingen. Door beplantingen functioneel in te zetten zullen boeren weer meer bereid zijn struwelen en singels in te planten, is de hoop en verwachting.

Houtwal 2.0

De inplant van voederhagen op deze twee melkveebedrijven is een onderdeel van het project Houtwal 2.0 dat onderzoekers van Wageningen Plant Research en het Louis Bolk instituut in samenwerking uitvoeren met het Agro-innovatiecentrum De Marke in Hengelo (Gld), het melkveeproefbedrijf voor wetenschappelijk landbouwkundig onderzoek. Zij maakten het ontwerp van deze voederhagen, waarbij rekening is gehouden met de klimaatbestendigheid van de gekozen houtige gewassen. Het project wordt gefinancierd vanuit het provinciaal Actieplan Natuurinclusieve Landbouw Gelderland. Subsidie van de gemeenten Winterswijk en Berkelland maakten de inplant mogelijk.