De bruingemarmerde schildwants - heeft u hem al gezien?

De wants is een planteneter en zuigt als nimf en volwassen dier sap uit bladeren en vruchten. De schildwants kent meer dan tweehonderd gerapporteerde waardplanten. Het is nog moeilijk om precies te schatten welke schade het insect hier zal veroorzaken. In de fruitsector in het buitenland zijn schades bekend aan onder andere appel, peer en kers, maar ook braam, framboos en groenten zoals tomaat, paprika en aubergine.

1. Zwartwit gestreepte antennes, wit zowel aan het eind van het vierde als ook aan het begin van het vijfde element
2. Vijf lichte punten op het pronotum (halsschild)
3. Zwart-witte poten
4. Langwerpige, zwarte vlekken op de membraanvleugels
5. Achterlijf is zwart-wit gezoomd

Beide wantsen horen tot de groep van de Pentatomidae of schildwantsen. Van boven bekeken lijkt hun vorm op een middeleeuws ridderschild. Ze worden ook wel stinkwantsen genoemd, omdat zij bij bedreiging uit klieren aan de zijkant van het borststuk een vies ruikende substantie afgeven.

De in Nederland inmiddels veel voorkomende grauwe schildwants (Raphigaster nebulosa) lijkt enigszins op de bruingemarmerde schildwants.

• Het hoofd van de grauwe schildwants (links) is driehoekig; dat van de gemarmerde schildwants (rechts) is rechthoekig
• De membraanvleugels van de grauwe schildwants (links) hebben zwarte stipjes
• De kleuring van het vierde en vijfde antenne element verschilt: bij de grauwe schildwants (links) is het eind van het vierde antenne element donker en de helft van het vijfde licht gekleurd, bij de bruingemarmerde schildwants (rechts) zijn einde vierde en basis vijfde element licht gekleurd

• De onderkant van de grauwe schildwants (links) is bezaaid met zwarte stipjes; dat van de bruingemarmerde schildwants (rechts) heeft geen stipjes.

• Grauwe schildwants (links) heeft langwerpige, witte doorn aan de onderkant. Deze ontbreekt bij de bruingemarmerde schildwants (rechts).

• De kleuring van het vierde en vijfde antenne-element verschilt: bij de grauwe schildwants (onder) is het eind van het vierde antenne element donker en de helft van het vijfde licht gekleurd, bij de bruingemarmerde schildwants (boven) zijn einde vierde en basis vijfde element licht gekleurd.

Ook bij de nimfen verschilt de kleuring van de antennen. Bij de nimf van de grauwe schildwants zijn het vierde en vijfde element aan de basis wit en aan het eind zwart. Bij de nimf van de bruingemarmerde schildwants is het vierde element aan de basis zwart en aan het eind wit en het vijfde element in zijn geheel donker. Ook heeft de grauwe schildwants gladde “schouders” terwijl de bruingemarmerde schildwants daar twee stekels heeft.

Schildwantsen leggen hun eitjes in groepen, meestal op planten. Er zijn verschillende soorten schildwantsen die allemaal hun eigen voorkeur hebben voor de plant waarop ze hun eitjes leggen. Voor de bruingemarmerde schildwants is dit vaak op Catalpa, Paulownia, es of Spaanse aak, waarbij de eitjes meestal aan de onderkant van de bladeren te vinden zijn. De groene schildwants legt haar eitjes graag op kruiden. De grauwe schildwants legt haar eitjes bij voorkeur op schors of stengels

• Hij overwintert als volwassen dier
• In Nederland worden eitjes gelegd vanaf eind mei of juni. De eileg gaat de hele zomer door.
• Eitjes worden in groepen op onderkant van de bladeren gelegd
• De jonge wantsen, de nimfen, doorlopen vijf ontwikkelingsstadia.
• In de herfst zoekt de volwassen wants overwinteringsplek in huizen, schuren, dode bomen
• In het oorspronkelijk verspreidingsgebied ontwikkelen zich tot vijf generaties per jaar. In het Nederlandse klimaat ontwikkelt zich één generatie per jaar.

De bruingemarmerde schildwants is inheems in China, Japan, Korea en Taiwan. Hij is in 1995 voor het eerst in Pennsylvania in Amerika gesignaleerd, vermoedelijk onbedoeld geïntroduceerd met verpakkingsmateriaal. Sindsdien heeft de soort zich in 41 deelstaten van de Verenigde Staten en in Canada succesvol gevestigd.

In 2004 is hij voor het eerst in Liechtenstein gevonden, en in 2007 in Zwitserland, Frankrijk, Italië en Duitsland. In de zomer van 2018 waren de eerste waarnemingen in Nederland (Limburg). In het voorjaar van 2019 zijn eerste individuen in Utrecht en Amsterdam gevonden.

Volwassen dieren kunnen zich vliegend verplaatsen. Verplaatsing over grotere afstanden gebeurt doordat de wants meelift in verpakkingsmateriaal of in goederen of in caravans van vakantiegangers.